Waarom duurt een burn-out zo lang?
De huidige registratierichtlijn¹ spreekt pas officieel van een burn-out ‘indien de klachten (van overspanning) langer bestaan dan 6 maanden én gevoelens van moeheid en uitputting sterk op de voorgrond staan’. Dit geeft al aan dat het medische circuit een burn-out beschouwt als een langdurig probleem.
Behandelrichtlijnen² geven vervolgens aan dat iemand die volgens het ‘fasen-takenmodel’ consequent en activerend wordt begeleid, meestal binnen 3 maanden weer controle over zijn functioneren krijgt en (gedeeltelijk) zijn maatschappelijke en privéactiviteiten weer kan oppakken en weer aan het werk kan gaan.
Bij een groot deel van de mensen duurt het herstel veel langer, vaak langer dan twaalf maanden.
Landelijke Eerstelijns Samenwerkingsafspraken³ geven zelfs aan: “Nederlandse werknemers met overspanning of met burn-out hebben een hoog risico (> 20%) om langdurig en soms blijvend uit het arbeidsproces te geraken.”
Waarom het resultaat zo wisselend is en waarom het herstel bij sommigen zo lang duurt, daarover kunnen volgens deze richtlijnen geen eenduidige conclusies worden getrokken.
Vreemd, denk ik dan.
Huidige (westers) medische publicaties classificeren burn-out als ‘werkgerelateerde psychische klachten’ maar de fysiologie laat zien dat burn-out primair een fysiek proces is waarbij sprake is van een verstoring in de mitochondriën, de energiefabriekjes van onze cellen. Nu ga ik je niet vermoeien met het hele fysiologische proces maar in de kern gaat er al iets mis met de omzetting van ADP’tjes naar ATP’tjes, de bougies van ons lichaam.
Burn-out is dus primair een fysiek proces wat veroorzaakt wordt door een disbalans in de belasting en belastbaarheid van de mens. Door diverse oorzaken is gedurende een langere tijd de belasting opgelopen tegen een gelijk blijvende of zelfs afnemende belastbaarheid. Als resultaat hiervan gaan verschillende processen in het lichaam haperen waaronder die in de energiefrabriekjes van de cellen.
Als dit bij jou gebeurt dan kun je niet meer, of niet meer optimaal, herstellen van de overbelasting.
Sterker nog, er ontstaat iets wat men noemt een ‘herstelschuld’.
Ik vergelijk het altijd met een bankrekening: je geeft meer uit dan je binnen krijgt waardoor je een tekort krijgt op je lopende rekening. Dus wanneer je dan door gaat met uitgeven dan ga je je spaarrekening aanspreken en ontstaat er een herstelschuld.
En natuurlijk heeft je lichaam ondertussen al allerlei signalen afgegeven maar misschien heb je de signalen niet op de juiste manier geïnterpreteerd of was je, door allerlei omstandigheden, niet in het vermogen iets te veranderen aan je situatie. Op het moment dat er herstelschuld gaat ontstaan zullen de signalen groter en duidelijker worden en als op den duur de restschuld zo groot wordt dat je lichaam het echt niet meer aan kan dan is daar ‘ineens’ het moment waarop je niets meer kunt.
Het is klaar.
Het is op.
Door de supermarkt lopen is al te veel.
Zelfs een boek lezen lukt niet.
Je wilt alleen maar liggen en slapen…
En dat is ook een deel van de oplossing:
zorgen dat het systeem rust krijgt en energie kan bijtanken. Zodat het hele proces gekeerd kan worden. Er moet namelijk een lopende rekening én een spaarrekening aangevuld worden.
En daar zit de crux!
Die spaarrekening.
Die herstelschuld.
Als je nog geen herstelschuld hebt opgebouwd dan herstel je vrij makkelijk en snel. Maar hoe groter de herstelschuld hoe langer je herstelproces zal duren. En dat wil niet zeggen dat je gedurende deze tijd helemaal niets kunt doen, in tegendeel. Maar het is wel zaak dat je heel goed je belasting en belastbaarheid in kaart krijgt en je activiteiten daarop afstemt.
Je zult dus goed energiemanagement moeten gaan toepassen.
Als je met een aangevulde lopende rekening, maar met nog een tekort op de spaarrekening (en het vereist inzicht en oefening om dat te herkennen en te voelen), weer volledig aan het werk gaat zul je bij de minste geringste kleine overbelasting meteen weer thuis zitten. Gewoon omdat je geen reserves hebt.
Zoals je van mij weet ben ik niet alleen expert in energie op het westerse gebied (fysiologie, anatomie, trainingsleer etc) maar ook op het gebied van de oude oosterse geneeswijzen en wijsheden. En vanuit deze visie kan ik je aanvullend nog hele mooie inzichten op burn-out geven die het herstelproces zeker zullen verspoedigen. Daarom wil je verwijzen naar mijn podcast waarin ik je iedere week inzichten, tips en regelmatig ook oefeningen geef. Hier vind je de podcast.
¹ Registratierichtlijn E002 Overspanning/burnout als beroepsziekteRegistratierichtlijnen – NCvB – 04-02-2016
² Multidisciplinaire richtlijn overspanning en burnout voor eerstelijns professionals – LVE, NHG, NVAB – 2005 en herzien in 2011
³ Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak (LESA) Overspanning en burn-out – 2011
Ik hoop dat ik je weer heb kunnen motiveren en inspireren!
*** Master your energy, master your life! ***
[…] Het eerste deel van de podcast kun je ook teruglezen in dit artikel. […]
Heel herder artikel, dat mij veel meer inzicht geeft in hoe overspannenheid/burn-out fysiek werkt, én wat er nodig is (met andere woorden: wat ik nodig heb ;)). Dank je wel! Ik wilde graag de link volgen naar het artikel over de oosterse kijk hierop, maar de link doet het niet? Is dat artikel nog ergens te vinden? Bedankt!
Hallo Nina
Graag gedaan! Fijn dat ik je inzichten heb kunnen geven en hopelijk hiermee ook vooruitgang. Er stond ook inderdaad een niet werkende link in het artikel maar dat heb ik nu gefixt en ik nodig je heel graag uit om naar mijn podcast te gaan luisteren voor nog meer inzichten, tips en oefeningen.
kort maar krachtig: heel herkenbaar! Ik had dit artikel 5 jaar geleden moeten lezen…ik vreesde 7 jaar geleden al een burn-out te krijgen, nu die is gekomen…! wat een eenzame hell is het: het meest pijnlijk is het afscheid nemen van mijn job, mijn huis, mijn omgeving, etc. Ik vond mijn werk altijd fantastisch, ging glimlachend naar mijn werk, voelde me als een vis in het water, structureel jarenlang te veel mijn best gedaan en dan de desillusie dat je niets meer uit je handen krijgt…poh. Ik had geen slaapproblemen maar het lukte mij niet meer de 50 projecten te coordineren. Nu, 5 jaar later…in andere provincie, rustige uithoek in ons land kom ik tot rust
Inmiddels al weer een poosje later en ik hoop dat je nu een beetje bij aan het komen bent Judith!
Mooi uitgelegd ,Jeanine ! Ik voel me vaak dom omdat mijn burnout al meer dan 14 jaar duurt. Dan geloven mensen je ook niet meer. Maar doordat het bij mij gepaard ging en gaat met chronische slapeloosheid herstelt die herstelschuld niet en er bouwen al helemaal geen reserves op. Ik heb veel,zo niet alles geprobeerd ivm de slapeloosheid ,en kan door wietolie nu wel steeds 7 uur slapen ,alleen niet in een fijn ritme ,ik val pas 6 uur sochtends in slaap…Maar goed het is al winst en hopelijk krijg ik het ritme ook nog in orde,maar bij niet of slecht slapen kom je niet meer uit de burnout. En ik ken veel mensen bij wie juist dit vermogen van slapen en rusten niet meer goed loopt/werkt in hun burnout.
Dank je wel voor je reactie Karlein. Ik begrijp je probleem helemaal, het is inderdaad haast onmogelijk om te herstellen als je niet goed slaapt. Wel goed dat je alles probeert om dit probleem aan te pakken. Fijn dat de wietolie er nu wat verbetering in brengt en als ik je nog een tip mag geven: ga mediteren. Tijdens de meditatie (als je er eenmaal een beetje in ‘getraind’ raakt) kom je in dezelfde hersengolven als tijdens de slaap en kan je dus toch herstellen. Veel succes! – Jeanine